Pacjenci , którzy chcą rozpocząć leczenie ortodontyczne często martwią się, że będzie się to wiązało z usunięciem zębów. Oczywiście, może zdarzyć się tak, że ekstrakcja zęba będzie niezbędna, ale nie jest to regułą. Dzięki ciągłemu rozwojowi ortodoncji, a także coraz większej świadomości problemów ortodontycznych u pacjentów, konieczność usuwania zębów przed założeniem aparatu jest coraz rzadsza.
Leczenie ortodontyczne a usuwanie zębów
W przypadku konieczności ekstrakcji zębów przy zakładaniu aparatu ortodontycznego najważniejszy jest moment, w którym zdiagnozujemy wadę zgryzu i rozpoczniemy leczenie. Im wcześniej – tym lepiej. Wczesne wykrycie przyczyn powstawania wad zgryzu i ich eliminacja na początkowym etapie ułatwia dalsze leczenie ortodontyczne i zmniejsza ryzyko konieczności przeprowadzenia ingerencji chirurgicznej oraz usuwania zębów.
Dla diagnostyki ortodontycznej najważniejszy będzie moment intensywnego wzrostu. Rozwój twarzoczaszki trwa najczęściej do 10 roku życia, dlatego też konsultacje ortodontyczne i eliminacja szkodliwych nawyków powinna odbywać się już w wieku wczesnoszkolnym. Wpływanie już wtedy na odpowiedni wzrost kości twarzoczaszki i oddziaływanie na stawy skroniowo-żuchwowe będzie miało ogromne znaczenie dla całego układu jamy ustnej.
Jeśli z konsultacją ortodontyczną będziemy czekać do wyrznięcia wszystkich stałych zębów ryzykujemy, że dalsza ingerencja w kształt łuków zębowych, a także próba uzyskania oczekiwanego, horyzontalnego wzrostu twarzy, będzie znacznie utrudniona. Niektóre zmiany będzie można uzyskać wyłącznie drogą inwazyjnych zabiegów chirurgicznych. Ortodoncja pozwala nam na ustawianie zębów stałych, poprawę ich estetyki i funkcji u pacjentów dorosłych, ale eliminacja wad kostnych i zaburzeń rysów twarzy nie będzie możliwa wyłącznie dzięki aparatom ortodontycznym.
Kiedy usuwanie zębów jest konieczne?
Przed podjęciem decyzji o usuwaniu zębów, przeprowadzany jest szereg badań, w tym również zdjęcie pantomograficzne i cefalometryczne, których wyniki pokazują, czy taki zabieg jest naprawdę konieczny. We współczesnej ortodoncji lekarze robią co w ich mocy, aby uniknąć ekstrakcji zdrowych zębów. Jeśli badania nie przedstawią wskazań do usunięcia zębów, to wszystkie pozostają na swoich miejscach.
Może się zdarzyć tak, że usunięcie zęba będzie niezbędne. Dzieje się tak najczęściej w dwóch przypadkach: gdy zęby są na tyle popsute, że nie można ich wyleczyć, a także gdy zęby muszą być wprowadzone do łuku, a nie ma tam dla nich miejsca. W przypadku mocno popsutych zębów najczęściej usuwane są ósemki, tzw. zęby mądrości. Zęby te ze względu na swój kształt, położenie i związaną z tym utrudnioną higienę, są szczególnie narażone na osadzanie się płytki nazębnej oraz powstawanie próchnicy. Nieleczone mają negatywny wpływ na funkcjonowanie całego organizmu, a próchnica może atakować sąsiednie zęby. Co więcej, leczenie zębów po założeniu standardowego aparatu ortodontycznego jest znacznie utrudnione. Sytuacja jest prostsza w przypadku leczenia nakładkami Invisalign, które zdejmuje się do leczenia stomatologicznego.
Innym przypadkiem, gdy konieczne może być usunięcie zęba, jest brak miejsca na wszystkie zęby w łuku zębowym. W takim przypadku najczęściej usuwa się zęby z tylnej części łuku. Często są to ósemki, które nie tylko nie są niezbędne w procesie żucia, ale również są mniejszą „stratą” niż piątki, czy szóstki. Usunięcie ósemek umożliwia rozszerzenie łuku i wprowadzenie pozostałych zębów na odpowiednie miejsca. W niektórych przypadkach można zastosować specjalne aparaty, które pozwalają na rozszerzenie szczęki i wymuszenie przesunięcia określonych zębów.
Leczenie ortodontyczne – usuwanie ósemek
Nie jest to regułą, ale przy usuwaniu zębów do leczenia ortodontycznego najczęściej pada na ósemki. Nie są one niezbędne, a ich usunięcie nie ma wpływu na estetykę uśmiechu. Poza wcześniej wymienionymi, jest jeszcze kilka innych powodów, dla których lekarze decydują się na usunięcie ósemek u pacjentów. Pierwszym z nich jest pokrycie ósemek dziąsłem. Oznacza to, że ząb w pewnym stopniu pokryty jest dziąsłem, a tym samym bardziej narażony na pojawienie się próchnicy. Drugą przyczyną usuwania zębów mądrości jest ich wyrzynanie się w nieprawidłowej pozycji lub całkowite zatrzymanie. Wywołuje to ból i obrzęk, a tym samym kwalifikuje się to ekstrakcji. Poza ósemkami, najczęściej usuwanymi zębami przy leczeniu ortodontycznym są pierwsze przedtrzonowce, czyli czwórki. Ekstrakcja może być jednostronna lub dwustronna.
W niektórych przypadkach może zdarzyć się tak, że konieczne będzie usunięcie zęba już w trakcie leczenia ortodontycznego. W przypadku leczenia standardowym aparatem ortodontycznym (zamki i druty) może wiązać się to z potrzebą zdjęcia aparatu, ale najczęściej wystarczy usunąć zamek, aby przeprowadzenie zabiegu było możliwe. Leczenie nakładkami Invisalign jest o tyle wygodne, że do wykonania wszelkich działań stomatologicznych można zdjąć aparat, bez dodatkowej ingerencji ortodonty.
Leczenie ortodontyczne można rozpocząć nie wcześniej niż dwa tygodnie po usunięciu zęba. Zakłada się, że 14 dni to czas niezbędny do zagojenia się ran. Wtedy też zakładanie aparatu nie jest bolesne, a co najważniejsze – jest bezpieczne dla pacjenta.
Leczenie Invisalign a usuwanie zębów
Dzięki zastosowaniu w terapii Invisalign komputerowego planu leczenia, tzw. clin check, bardzo często możemy uniknąć usuwania zębów do leczenia ortodontycznego. Wykorzystanie wizualizacji leczenia pozwala na sprawdzenie czy wszystkie zęby się zmieszczą, czy mamy do czynienia ze stłoczeniem, a tym samym konieczne będzie usunięcie wybranych zębów. Możliwość skorzystania z komputerowego planu leczenia znacznie ułatwiło podejmowanie decyzji o ekstrakcji również po stronie pacjentów. Mogą oni bowiem przekonać się jak ich uśmiech będzie wyglądał po przeprowadzeniu leczenia ortodontycznego wraz z leczeniem ekstrakcyjnym.
W przypadku leczenia tradycyjnego nie ma możliwości wirtualnego zaprojektowania leczenia i sprawdzenia czy usunięcie zęba na pewno jest konieczne. Taką decyzję podejmuje lekarz na podstawie przeprowadzonych badań, zdjęć oraz własnego doświadczenia. Dzięki wprowadzeniu nowoczesnych metod leczenia, takich jak Invisalign, znacznie częściej możliwe jest leczenie ortodontyczne bez usuwania zębów.
