Nie zawsze pacjenci rozpoczynający leczenie ortodontyczne zdają sobie sprawę z tego, że ta terapia nie ogranicza się jedynie do noszenia aparatu ortodontycznego. Niektóre wady zgryzu i schorzenia mogą wymagać zastosowania dodatkowych elementów wspierających przebieg leczenia. Jednym z takich komponentów jest wyciąg ortodontyczny. Czym jest wyciąg i kiedy się go stosuje?
Wyciągi ortodontyczne – co to takiego?
Wyciągi ortodontyczne zaliczane są do aktywnych elementów składowych aparatu ortodontycznego. Najczęściej stosowane są po to, aby uzyskać należyte dopasowanie zębów obecnych w dolnym i górnym łuku zębowym. Ich noszenie zgodnie z zaleceniami przyczynia się to skutecznego wyrównania zgryzu u pacjenta. Zadaniem wyciągów jest zatem przesunięcie zębów pojedynczych lub grup zębowych w oczekiwane miejsce. Wyciągi ortodontyczne to inaczej mówiąc źródło siły pozwalające zębom na przemieszczanie się i odpowiednie ustawienie w łuku zębowym.
Noszenie wyciągów ortodontycznych ma duży wpływ na skuteczność leczenia i korekcję występującej wady zgryzu. To właśnie dzięki włączeniu w leczenie gumek ortodontycznych możliwe jest prawidłowe dopasowanie górnego i dolnego łuku zębowego. Ten etap leczenia jest długotrwały, ale niezwykle istotny. Ważnym jest, aby lekarz uświadomił pacjenta jak kluczowe dla jego leczenia jest stosowanie wyciągów zgodnie z zaleceniami, a także przedstawił negatywne skutki bagatelizowania tego elementu leczenia. Bez odpowiedniego stosowania wyciągów ortodontycznych leczenie może nie przynosić efektów, a w gorszym wypadku – pogorszyć wyjściowy stan uzębienia.
Jaką funkcję pełnią wyciągi ortodontyczne w aparacie?
Wyciągi ortodontyczne to narzędzia, które wspomagają pracę aparatu ortodontycznego w korekcie nieprawidłowości zgryzu. Służą głównie do przemieszczania zębów w pożądanych kierunkach, wywierając na nie kontrolowane siły. Wyciągi mogą być stosowane do przesuwania zębów, kontrolowania wzrostu i rozwoju szczęk, a także korekty relacji pomiędzy górną a dolną szczęką. Dzięki nim możliwe jest również utrzymanie uzyskanych efektów leczenia i zapobieganie nawrotom nieprawidłowości zgryzu po zdjęciu aparatu.
Jakie są rodzaje wyciągów ortodontycznych?
We współczesnej ortodoncji wyróżnia się kilka typów wyciągów ortodontycznych. Ich podział i dobór zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta, wady zgryzu oraz poziomu jej zaawansowania. Pierwszym typem są wyciągi ortodontyczne wewnątrzustne.
Wyciągi ortodontyczne wewnątrzustne
Ten najczęściej stosowany rodzaj to wykonane z lateksu małe gumki ortodontyczne zakładane między dolnym a górnym łukiem zębowym wewnątrz ust pacjenta. Do ich precyzyjnego zamontowania służą specjalne haczyki. Gumki ortodontyczne należy regularnie wymieniać na nowe, zazwyczaj nie rzadziej niż co 12 godzin. W niektórych przypadkach wyciągi te nosi się jedynie podczas snu.
Drugi rodzaj wyciągów ortodontycznych to wyciągi zewnątrzustne
Wyciągi ortodontyczne zewnątrzustne
maska twarzowa Delaire’a oraz headgear. Maska twarzowa Delaire’a stosowana jest u pacjentów z nadmiernie wysuniętą żuchwą, szczególnie u osób w młodym wieku. Wyciąg ten składa się z nakładki czołowej i ramki z podpórką bródkową, co daje bardzo skuteczne efekty w leczeniu przodozgryzu. Headgear natomiast jest wyciągiem ortodontycznym służącym do leczenia tyłozgryzu. Element ten zbudowany jest z metalowego łuku twarzowego, wewnętrznego i zewnętrznego, oraz z taśm ciągnących.
Gdzie kupuje się wyciągi ortodontyczne?
Wyciągi ortodontyczne kupuje się w gabinecie ortodontycznym, w którym prowadzone jest leczenie. Niektóre typy wyciągów dostępne są również w ortodontycznych sklepach internetowych. W noszeniu wyciągów, zarówno wewnątrzustnych, jak i zewnątrzustnych, najważniejsze jest, aby stosować się do zaleceń lekarza, a także dbać o codzienną higienę jamy ustnej.
Jak długo nosi się wyciągi ortodontyczne?
Czas noszenia wyciągów ortodontycznych jest indywidualny i zależy od konkretnej diagnozy oraz potrzeb pacjenta. W większości przypadków leczenia ortodontycznego, wyciągi nosi się średnio od kilku miesięcy do nawet kilku lat, cały czas podczas leczenia ortodontycznego. Istotne jest, by pacjent przestrzegał zaleceń ortodonty w zakresie liczby godzin noszenia wyciągu w ciągu dnia. W niektórych przypadkach zaleca się noszenie wyciągów tylko w nocy, podczas gdy w innych sytuacjach mogą być wymagane do noszenia przez większą część dnia. Czas noszenia wyciągu ma kluczowe znaczenie dla skuteczności leczenia i osiągnięcia zamierzonych rezultatów.
Jak często zmieniać wyciągi ortodontyczne?
Częstotliwość wymiany wyciągów ortodontycznych zależy od wielu czynników, takich jak typ wyciągu, intensywność leczenia oraz indywidualne potrzeby pacjenta. W przypadku niektórych wyciągów, wymiana może być konieczna co kilka tygodni, podczas gdy inne mogą służyć przez kilka miesięcy. Zawsze należy przestrzegać zaleceń ortodonty w zakresie wymiany wyciągów, ponieważ zużyte lub niesprawne wyciągi mogą nie działać efektywnie lub wręcz przeciwnie – mogą przynieść szkodę. Regularne kontrole są kluczem do monitorowania stanu wyciągów i ewentualnej ich wymiany.
Jakie są efekty noszenia wyciągów ortodontycznych?
Efekty noszenia wyciągów ortodontycznych są zazwyczaj widoczne w postaci poprawy estetyki uśmiechu i funkcji zgryzu. Wyciągi wspierają pracę aparatu ortodontycznego, przyspieszając proces korekty nieprawidłowości i zapewniając trwałość osiągniętych rezultatów. Poprzez kontrolowane i celowe wywieranie sił na konkretne obszary, wyciągi pomagają w przemieszczaniu zębów w pożądane miejsca, poprawiając relacje między górną a dolną szczęką. W rezultacie pacjent może cieszyć się pięknym uśmiechem, prawidłowym zgryzem oraz poprawionym komfortem podczas żucia i mówienia.
Wyciągi ortodontyczne a higiena jamy ustnej
Podczas każdego leczenia ortodontycznego niezwykle istotna jest codzienna higiena jamy ustnej. Aparat ortodontyczny utrudnia mycie zębów, szczególnie w trudnodostępnych miejscach. Pacjenci muszą skutecznie myć zęby, przestrzenie międzyzębowe, a także wszystkie elementy aparatu. Pozostawienie resztek pokarmowych skutkuje pojawieniem się płytki nazębnej, kamienia nazębnego, a w efekcie ubytków i próchnicy. Zaniedbując higienę jamy ustnej podczas leczenia ortodontycznego pacjent robi sobie ogromną krzywdę, ponieważ po zakończeniu terapii będzie go czekało wiele wizyt w gabinecie stomatologa.
Do higieny jamy ustnej podczas noszenia aparatu i wyciągów ortodontycznych warto stosować akcesoria przeznaczone dla pacjentów ortodontycznych. Do mycia zębów skutecznie posłuży ortodontyczna pasta do zębów z fluorem i izomaltem, która nie tylko zabezpieczy zęby przed próchnicą, ale również będzie wspierać remineralizację szkliwa. Szczoteczka do mycia zębów powinna mieć małą główkę o włosiu w kształcie litery V, co znacznie ułatwia czyszczenie zębów i elementów aparatu. W codziennej higienie jamy ustnej nie może zabraknąć nici dentystycznych oraz antybakteryjnego płynu do płukania jamy ustnej.
