We współczesnej ortodoncji można zauważyć bardzo istotny trend, którym jest współpraca ortodonty i logopedy w leczeniu wad zgryzu. Rozpoczynając terapię ortodontyczną należy zwrócić uwagę na to, co jest przyczyną danej wady, co ją pogłębia, a także co może przyczynić się do ponownego skrzywienia zębów po zakończeniu leczenia. Po zbadaniu przyczyn wad zgryzu może się okazać, że niezbędne będzie przepro wadzenie leczenia interdyscyplinarnego, na przykład we współpracy z logopedą.
Terapia logopedyczna dla dzieci i dorosłych
Warto pamiętać, że terapie logopedycznie nie są przeznaczone wyłącznie dla dzieci. Również dorośli, w przypadku pewnych zaburzeń ze strony układu orofacialnego, powinni udać się na konsultację do logopedy, a następnie wykonywać przepisane ćwiczenia. Takie działanie pomoże w zniwelowaniu zaburzeń, które związane są z powstawaniem wad zgryzu. Do takich zaburzeń zaliczamy:
- niedomykalność warg,
- oddychanie przez usta, zamiast przez nos,
- wadliwe połykanie,
- zła pozycja języka.
Tego typu zaburzeniom często towarzyszy również wada wymowy, z której na co dzień możemy nie zdawać sobie sprawy. Dlatego też tak ważnym jest, aby niezależnie od wieku, udać się na konsultację do logopedy i sprawdzić co w trawie piszczy.
Współpraca logopedy i ortodonty – dzieci
Wykwalifikowany logopeda jest w stanie rozpoznać rozwijającą się wadę zgryzu. Dzieci często trafiają na konsultacje do logopedy z powodu wad wymowy, a te natomiast powiązane są z nieprawidłową pozycją spoczynkową języka. To zaburzenie natomiast przyczynia się do zwężenia szczęki oraz rozwoju wad zgryzu. Z wadą zgryzu mamy do czynienia wtedy, gdy relacja pomiędzy górnym a dolnym łukiem zębowym jest zaburzona. Taką wadę może również zauważyć logopeda, ponieważ rodzice dziecka często nie zdają sobie sprawy z problemu, gdyż wada nie jest widoczna na pierwszy rzut oka. Leczenie ortodontyczne u dzieci można wdrożyć dopiero, gdy mają min. 4-5 lat. Wcześniej nie jest to możliwe, ponieważ nie chcą one współpracować z ortodontą. Dlatego też warto wtedy skupić się na leczeniu logopedycznym, które pozwoli na wyeliminowanie szkodliwych dla zębów nawyków.
U dzieci w wieku przedszkolnym może pojawić się kilka złych nawyków, które mogą mieć negatywny wpływ na ułożenie zębów i wady zgryzu.
Są to:
- ssanie palca,
- nawykowe, nieprawidłowe połykanie,
- oddychanie przez usta.
Logopeda bez problemu powinien zauważyć takie problemy, zdiagnozować je i wprowadzić ćwiczenia, które nauczką dziecko prawidłowych funkcji. W przypadku współistnienia wady zgryzu, logopeda powinien skierować dziecko na konsultację ortodontyczną.
Podczas leczenia logopedycznego, specjalista winien zwrócić również uwagę na to, czy u dziecka nie występują asymetrie twarzy. Buzia dziecka powinna być symetryczna, bez skierowania brody w lewą, czy w prawą stronę. Jeśli tak jest, powodem asymetrii może być zwężenie szczęki, czy asymetryczny wzrost żuchwy. Niezwykle wskazane jest w takiej sytuacji skierowanie dziecka do ortodonty.
To, co powinno zwrócić uwagę rodziców, ale również stomatologa, ortodonty i logopedy, to przedwczesne wypadanie zębów mlecznych. Jeżeli dziecko straci ząb z powodu próchnicy, czy jakiegoś urazu, to należy niezwłocznie przeprowadzić konsultację ortodontyczną. Jeśli zęby wypadają zbyt wcześnie, przed czasem fizjologicznym, to może to sprzyjać powstawaniu wad zgryzu.
Współpraca logopedy i ortodonty – dorośli
Wielu dorosłych pacjentów cierpi w obecnych czasach na bóle mięśniowo – napięciowe w okolicy głowy i szyi, a także stawu skroniowo – żuchwowego. Taki pacjent, niezależnie od tego, czy jest pacjentem logopedycznym, czy ortodontycznym, powinien być skierowany do obu specjalistów. Tego typu zaburzenia nie powinny zostać pozostawione same sobie.
W leczeniu ortodontycznym współpraca pomiędzy ortodontą i logopedą jest niezwykle istotna. Aby działania były skuteczne, muszą być one logicznie i odpowiednio zaplanowane. Warto, aby każdy ortodonta współpracował z kilkoma zaufanymi logopedami, aby w razie potrzeby móc wysłać swojego pacjenta na odpowiednią terapię. Ortodonta powinien przekazać pacjentowi pisemną informację odnośnie występujących zaburzeń oraz plan terapii ortodontycznej. Dzięki temu logopeda będzie wiedział z czym się mierzy, a także jakie działania powinien podjąć.
Bardzo często u pacjentów pojawia się problem, z którym boryka się zarówno logopeda, jak i ortodonta. Mowa tutaj o krótkim wędzidełku podjęzykowym. Skutkiem tego zaburzenia są zarówno wady wymowy, jak i wady zgryzu. W najbardziej skrajnym przypadku może pojawić się konieczność podcięcia takiego wędzidełka. Pomoc logopedy jest wtedy niezbędna zarówno przed zabiegiem, jak i po.
Skuteczne leczenie ortodontyczne
Na szczęście coraz więcej ortodontów jest świadomych tego, jak ogromne znaczenie ma język w kształtowaniu prawidłowego zgryzu. Dzięki dobrej współpracy pomiędzy logopedą, ortodontą, a czasem również terapeutą, leczenie ortodontyczne może znacznie się skrócić. Warto zwrócić uwagę na takie zaburzenia, jak nieprawidłowe połykanie, czy nieodpowiednia pozycja spoczynkowa języka, aby nie tylko szybciej przeprowadzić leczenie, ale również zapobiec nawrotom wad zgryzu.
